Staw skokowy ze względu na swoją lokalizację jest szczególnie narażony na urazy. Statystyki wskazują, że skręcenie stawu skokowego to najczęstszy uraz układu ruchu. Czy zawsze banalny? Żeby odpowiedzieć sobie na to pytanie musimy ustalić co rozumiemy pod popularnym pojęciem skręcenie stawu skokowego. Zwykle do urazu tego dochodzi w wyniku rotacji i odwrócenia stopy (tzw. ewersja) – największa bolesność lokalizuje się poniżej kostki bocznej, co najczęściej świadczy o uszkodzeniu więzadła strzałkowo-skokowego przedniego (ang. Anterior talo-fibular ligament, ATFL). Dużo rzadziej do skręcenia dochodzi w mechnizmie inwersji lub forsownego zgięcia podeszwowego. Wtedy zwykle uszkodzeniu ulegają inne struktury stabilizujące, między innymi więzadło trójgraniaste (ang. Deltoid ligemant, DL). Jeżeli w trakcie urazu dochodzi do forsownej rotacji możemy mieć do czynienia z izolowanym uszkodzeniem połączenia pomiędzy kośćmi podudzia – piszczelową i strzałkową (tzw. uszkodzenia więzozrostu piszczelowo-strzałkowego). Ogólnie skręcenie dzielimy ze względu na stopień uszkodzenia na I stopień (naciągnięcie), II stopień (naderwanie) i III stopień (zerwanie). Jeżeli energia urazu jest odpowiednio duża a więzadła- mocne – wówczas dochodzi do złamania kości- są to najczęściej tzw. złamania kostek, często wymagające leczenia operacyjnego.

Więzadła stawu skokowego są łatwo dostępne badaniu USG. Technika ta jest bardzo pomocna w ocenie ciężkości urazu i pozwala właściwie zaplanować leczenie.

Chrząstka stawowa- ze względu na budowę stawu skokowego chrząstka stawowa tego stawu jest narażona na uszkodzenia w przypadku nawracających incydentów skręcenia lub też rozwijającej się na skutek urazu niestabilności. Objawami uszkodzenia chrząstki są przewlekłe bóle po przebytym urazie oraz obrzęki wynikające z nadmiernej ilości płynu w stawie. Uraz stawu skokowego może prowadzić do rozległego stłuczenia chrząstki a nawet do wyłamania jej fragmentu. Tego typu uszkodzenie może być początkowo niewidoczne w standardowym RTG. W przypadku przedłużających się dolegliwości lub wysięków w stawie skokowym wskazane jest badanie rezonansem magnetycznym.

Uszkodzenia ścięgna Achillesa

Ścięgno Achillesa jest najgrubszym i najsilniejszym ścięgnem. Ponieważ działa na krótkiej dźwigni, w trakcie wspinania na palce jednej nogi musi przenieść obciążenie równe 6 krotności masy ciała! Oczywiście największe naprężenia mają miejsce w trakcie dynamicznych zeskoków. Wtedy też dochodzi do większości zerwań. Generalnie uważa się, że zdrowe ścięgno nie ma prawa się zerwać bez urazu z zewnątrz. Stąd wniosek, że większość ścięgien które leczymy po zerwaniach to ścięgna chore, najczęściej toczą się tam powolne procesy degeneracyjne a uraz jest tylko czynnikiem ujawniającym słabość materiału. Podobnie jak w lotnictwie czy żeglarstwie: to nie podmuch wiatru łamie dźwigar czy zrywa wantę- to ujawnia się zmęczenie materiału. W urazach ścięgien obok „zmeczenia materiału” mamy doczynienia z zaburzeniem naturalnych procesów regeneracji.

Ścięgno Achilllesa jest doskonale widoczne w USG, jest to najlepsza metoda do jego oceny. USG umożliwia ocenę jego struktury, ciągłości oraz zachowania w trakcie ruchu.

Ścięgna mięśni strzałkowych-to ścięgna zawijające się za kostka boczną i dążące następnie w kierunku stopy. Ścięgna te należą do podstawowych stabilizatorów dynamicznych stopy i stawu skokowego. Są podatne na stany zapalne, najczęściej związane z ich przeciążeniem. Częste jest wtórne zapalenie ścięgien mięśni strzałkowych w przebiegu artropatii zapalnych oraz w przypadku nieprawidłowego obciążania stopy (np. utykanie z innych powodów- wtedy na pierwotny uraz nakłada się zapalenie ścięgien mięśni strzałkowych). Skuteczną metoda leczenia zapaleń ścięgien mięśni strzałkowych jest fizykoterapia z kinezyterapią. W wybranych sytuacjach stosujemy blokady celowane, bardzo rzadko leczenie operacyjne.     

Konflikt przedni i tylny stawu skokowego

 W następstwie nawracających urazów połączonych z obniżoną stabilnością stawu organizm stara się ograniczyć nadmierną ruchomość stawu. Jeżeli urazów skrętnych (mogą to być mikrourazy np. u piłkarza czy koszykarza) jest zbyt wiele, prowadzi to do powstania wyrośli, w sposób patologiczny zmniejszających ruchomość w stawie skokowym. Organizm w ten sposób broni się przed nadmierną ruchomością. Stan taki, gdy ruchomość stawu spada z powodu patologicznych wyrośli w okolicy przedniej krawędzi stawu skokowego, nazywamy konfliktem przednim, jeżeli w okolicy tylnej krawędzi stawu skokowego - konfliktem tylnym. Konflikty te mogą prowadzić do wtórnego uszkodzenia chrząstki, powodują też, obok ograniczenia sprawności,duże dolegliwości bólowe.

Oczywiście każdy konflikt ma fazę wczesną, czynnościową, gdy konflikt jest słabo widoczny w badaniach obrazowych, oraz fazę późną, z wyraźnymi wyroślami.

Uznaną metodą leczenia konfliktu w obrębie stawu skokowego jest artroskopowa plastyka stawu. Należy pamiętać, że jej celem jest zmniejszenie dolegliwości i poprawa zakresu ruchu. Natomiast mimo leczenia nie można wykluczyć rozwoju zmian zwyrodnieniowych w przyszłości.

Na stronie Orvit Clinic możesz uzyskać więcej informacji o artroskopii stawu skokowego.